Kalp hastalıkları, vücudun kan dolaşımını yöneten kardiyovasküler sistemin en önemli unsuru olan kalp ile ilgilidir. Arterler, damarlar ve küçük kan damarları, kanı, oksijeni ve besinleri vücuda taşır. Kan damarlarını etkileyen koşullar, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve diyabet gibi, tüm vücudu olduğu gibi gözleri de olumsuz yönde etkileyebilir.
Kalp hastalıkları ve göz hastalıkları arasındaki ilişkiyi anlamak için, kan damarlarının nasıl zarar gördüğünü ve bunun sonucunda diyabetik retinopati, yaşa bağlı makula dejenerasyonu (AMD) ve glokom gibi göz hastalıklarının nasıl geliştiğini incelemek önemlidir.
İçindekiler
Kalp Hastalığı ve Göz Hastalıkları Arasındaki Risk Faktörleri
Diyabet ve Kalp Hastalığı
Diyabet, hem kalp hastalığı hem de göz hastalığı riskini artırır. CDC’ye göre, “Diyabet ve kalp hastalığı sıkça bir arada görülür.” Diyabet ayrıca, 20-74 yaş arasındaki yetişkinlerde körlüğün en yaygın sebebidir.
Diyabet, kalbe oksijen ve besin sağlayan kan damarlarını hasara uğratır ve kalp üzerindeki sinirleri de etkiler. Gözlerde ise yüksek kan şekeri, damarların şişmesine ve sızdırmasına yol açar, bu da diyabetik retinopati riskini artırır. Erken dönemde genellikle belirti vermez, ancak ilerleyen aşamalarda bulanık görme, gözde sinek uçuşmaları ve göz ağrısı gibi şikayetler ortaya çıkabilir. Diyabetik retinopati, kalıcı görme kaybına yol açabilir.
Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon)
Yüksek tansiyon, arterlerin iç yüzeyine zarar verir. Bu hasar, damarların sızdırmasına ve esnekliğini kaybetmesine neden olur. Kan akışı sınırlanır ve bozulur, bu da göz ve kalp hastalıkları riskini artırır. Zayıflamış damarlar bazen bazı bölgelerde şişebilir ve bu duruma anevrizma denir. Şişen damarlar patlarsa, kalpte ölümcül kanama ya da gözde görme kaybına yol açabilecek kanamalara neden olabilir.
Yüksek Kolesterol
Düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) kolesterol, damarların duvarlarında birikir. Zamanla damarlar daralır ve bu durum ateroskleroz adı verilen bir hastalığa yol açar. Ateroskleroz, kalp ve gözlerde hasara yol açabilir. Gözlerdeki kan damarları tıkanarak retina hücrelerine oksijen ve glikoz ulaştırılamaz ve bu da retina hasarına yol açar.
Sigara İçmek
Sigara içmek, vücutta tüm sistemlere zarar verir. Kan damarlarının yapısını bozar ve diğer risk faktörleriyle birleştiğinde, kalp ve göz hastalıkları riskini artırır. Sigara içmek, katarakt, AMD, diyabetik retinopati, üveit, optik sinir hasarı, Graves hastalığı ve kuru göz gibi rahatsızlıkların riskini artırır.
Obezite
Obezite, kalp ve göz hastalıklarıyla ilişkilendirilen birçok risk faktörüyle bağlantılıdır:
- Diyabet riski: Obezite, diyabet riskini artırır ve diyabet kalp hastalığı ile yakından ilişkilidir.
- Yüksek tansiyon: Obezite, vücudun daha fazla kan taşımasına neden olur, bu da yüksek tansiyona yol açar.
- Kolesterol değişiklikleri: Obezite, iyi kolesterol (HDL) seviyesini düşürürken, kötü kolesterol (LDL) seviyesini yükseltir.
Obezite, diyabetik retinopati, glokom, yaşa bağlı katarakt ve makulopati riskini artırır.
İleri Yaş
Yaşlandıkça damarlar daha sert hale gelir ve ateroskleroz gelişir. Kolesterol birikintileri damarları daraltır, bu da yüksek tansiyon riskini artırır. 65 yaşından sonra kalp krizi, felç, kalp hastalıkları ve kalp yetmezliği riski artar. Aynı şekilde, katarakt, glokom, AMD, diyabetik retinopati ve retina yırtılma riskleri de artar.
Kalp Hastalıklarıyla İlişkili Göz Koşulları
- Amaurosis Fugax : Amaurosis fugax, bir veya her iki gözde geçici görme kaybı olarak tanımlanır. Bu kayıp, birkaç saniye ile 30 dakika arasında sürebilir. En endişe verici nedenlerden biri, internal karotid arterlerindeki tıkanıklıktır ve bu durum inme riskini artırabilir.
- Occipital Lob Stroke (Occipital Lob Felci) : Beynin arka kısmındaki occipital lob, görmeyi işler. Bu bölgede meydana gelen inme, görme kaybına yol açabilir.
- Retinal Arter Tıkanıklığı : Kolesterol birikintileri arterlerde tıkanıklıklara yol açar ve bu da ani ve ağrısız görme kaybına neden olabilir.
- Retinal Ven Tıkanıklığı : Yüksek tansiyon, retinal ven tıkanıklıklarına yol açarak görme kaybına ve bulanık görmeye neden olabilir.
- Hipertansif Optik Nöropati : Yüksek tansiyon, optik sinire zarar verebilir ve bu da görme kaybına yol açabilir.
- Hipertansif Retinopati : Yüksek tansiyon, retina damarlarına zarar vererek kanama, bulanık görme ve görme kaybına yol açabilir.
- Hipertansif Chorioretinopati/Choroidopati : Yüksek tansiyon, göz damarlarını etkiler ve sıvı birikmesine yol açarak görme bozukluklarına neden olabilir.
- Diyabetik Retinopati : Diyabet, retina damarlarını etkileyerek görme kaybına yol açabilir.
- Diyabetik Maküler Edema (DME) : Diyabetik retinopati, retina bölgesinde sıvı birikmesine yol açarak bulanık görmeye neden olabilir.
- Neovasküler Glokom : Diyabetik retinopati, gözde sıvı drenajını engelleyen anormal damarların büyümesine yol açarak glokom riskini artırır.
- Glokom : Kalp hastalığı, glokom için önemli bir risk faktörüdür. Yüksek kan basıncı, göz içi basıncını artırarak glokom riskini artırır.
- Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu (AMD) : AMD ve kalp hastalığı arasındaki ilişki yaygın olarak belgelenmiştir. Ateroskleroz, hem kalpte hem de gözlerde hastalıklara yol açabilir.
- Katarakt : Katarakt ile kalp hastalığı arasındaki ilişki giderek daha fazla kanıtlanmaktadır. Katarakt ameliyatı geçiren bireylerde kalp damar hastalıklarından ölüm riski daha yüksektir.
- Xanthelasma : Xanthelasma, göz çevresinde sarımsı, kabarık lekelerdir ve kolesterol birikimi nedeniyle oluşur. Gözlerde görme kaybına yol açmaz, ancak yüksek kolesterolün belirtisi olabilir.
- Arcus Senilis : Yaşla birlikte göz korneasının kenarında gri veya mavi bir halka oluşabilir. Bu, kolesterol birikiminden kaynaklanır ve kalp hastalıklarının bir belirtisi olabilir.
Kalp Hastalıkları Tedavileri ve Göz Sağlığını İyileştirme
Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve kalp hastalıklarını tedavi eden ilaçlar, kalp hastalıklarıyla ilişkili göz hastalıklarının tedavisinde de araştırılmaktadır. Kan basıncının kontrol altına alınması, göz hastalıklarının riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Sağlıklı Bir Göz ve Kalp İçin Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Bu basit ancak etkili yaşam tarzı değişiklikleri, hem göz hem de kalp sağlığını iyileştirebilir:
- Sigara içmeyin veya sigara içiyorsanız bırakmaya yönelik bir plan yapın.
- Düzenli egzersiz yapın.
- Sağlıklı bir beslenme düzenine sahip olun.
- Kilonuzu kontrol altında tutun.
- Düzenli uyku alışkanlıkları geliştirin.
- Stres seviyenizi yönetmeye çalışın.
- Yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol gibi durumları takip edin ve tedavi edin.
Bu adımlar, kalp hastalıkları ve göz hastalıklarının etkilerini en aza indirmeye yardımcı olabilir ve genel sağlığınızı iyileştirebilir.
